Uzmanı açıkladı: ‘Çocukların yaşına uygun oyuncaklar ile oynamasına imkan tanınmalı’

Klinik Psikolog Ecem Özcan Tatlıdil, çocukların zihinsel sıhhati ve gelişimi açısından yaşa uygun oyuncak seçimi kıymetli olduğunu belirterek, dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Tatlıdil, çocuk gelişiminin her evresinde çocukların vücut ve ruh sıhhati açısından oyuncakların kıymetinin büyük olduğunu söyleyerek “Ev ortamında aile, okul öncesi eğitim kurumlarında ise öğretmenler tercih edecekleri sağlıklı oyuncakları faal bir halde kullanarak çocuğun bütün gelişim alanlarına fizikî, bilişsel, duygusal ve toplumsal olmak üzere değerli katkı sağlayabilirler. Oyuncak, çocuğun gelişimi açısından vazgeçilmez bir unsurdur” diye konuştu.

“BEKLEME VE SABIRLI OLMA ÜZERE YETENEKLERİ KAZANDIRIR”

Oyuncakların çocuğun yaratıcılığını, karar verme hünerini, boyut, hal ve renk üzere kavramları kavramasını, düş kurma gücünün gelişmesini ve çeşitli hünerler kazanmasını desteklediğini tabir eden Tatlıdil, şunları söyledi:

“Oyuncaklar çocuğun iş birliği yapmasına, paylaşmasına, bekleme ve sabırlı olma üzere yetenekleri kazanmasına yardım eder. Oyuncak seçerken o yaştaki çocuğun yeteneklerini ve genel ilgi alanlarını dikkate almak gerekir. Ayrıyeten ince ve kaba motor maharetleri, lisan gelişimi ve yaşa uygun toplumsal gelişimde oyuncak seçerken dikkate alınmalıdır. Çocuğun yaşına oranla küçük yaşa hitap eden oyuncaklar ilgi azlığına ve erken sıkılmaya neden olabilirken, çocuğun yaşından daha ileri yaşlar için tasarlanmış oyuncaklar ise çocukta başarısızlık ve özgüven eksikliğine neden olabilmektedir. Bu nedenle çocukların yaşına uygun oyuncaklar ile oynamasına imkân tanınmalıdır.”

HANGİ OYUNCAK, HANGİ YETENEĞİ GELİŞTİRİR?

Tatlıdil, seçilen sağlıklı oyuncak cinslerinin zihin sıhhati kadar fizikî ve zihinsel gelişime de katkı sağladığını söyledi. Çocukların hayatına katabileceği değerli yeteneklerin başlangıç evresi olduğunu belirten Tatlıdil, oyuncak çeşitlerinin gelişime katkısını şöyle sıraladı:

“Üç tekerlekli bisiklet, oyun hamurları, kayma, tırmanma, sallanma oyuncakları ve kaykay üzere oyuncaklar büyük kas gelişimini, kâğıt, makas, boya, kalem ve legolar, çeşitli birleştirme oyuncakları, modüllü bulmacalar ince motor hünerlerini, kukla, bez bebekler, çeşitli giysiler, süs eşyaları, meslek setleri, bebek otomobilleri düş kurma gelişimini, küpler, bloklar, araba ve kamyonlar, tahta ve plastik hayvanlar, kum havuzu gereçleri kurgu yeteneğini, konut eşyaları ve mesken setleri; toplumsallaşmayı ve paylaşma hislerinin gelişmesini, tabir yeteneğinin artmasını, dışa dönük kişilik gelişimini, tahtadan yahut mıknatıslı harf, sayı ve haller, harf ve sayıları içeren mühürler, eklemeli bulmacalar, tamamlama oyunları lisan yeteneklerini, okuma ve konuşmayı, renkli çubuklar, oyuncak saat ve saati öğretecek küpler, geometrik biçimler matematik yeteneğini, müzik ve ritim araçları lisan ve toplumsal marifetlerin gelişimini, taş, yaprak, deniz kabuğu, kuru bitki ve zerzevat koleksiyonu üzere oyuncaklar tabiat şuurunun gelişmesini dayanaklar.”

“OYUN EN DÜZGÜN ÖĞRENME ARACI VE EN KOLAY ÖĞRETME ARACIDIR”

Oyun ve gelişimin her yaş periyodu için farklılık gösteren ve ömür uzunluğu devam eden bir süreç olduğuna dikkat çeken Tatlıdil, “Oyun ve oyuncak; çocuklar için irtibat, öğrenme, vakit geçirme ve gelişimi destekleyici bir araçtır. Oyun ve oyuncak her yaş devrinin krizlerini rahatça atlatabilmek ve kalıcı hasar bırakmadan geçirebilmek için kullanılabilecek en ülkü araçtır. Sıhhat sorunları olan çocukların biriken gerilim ve tasa idaresini, duygusal krizlerini aktarabilme ve atlatabilmesine yardımcı bir faaliyettir. Yetişkinlerle çocuklar ortasındaki bağlantı kanalı olarak fonksiyon görmektedir. Çocuğun yetişkinlerin dünyasını rahatça anlayabilme ve taklit edebilmesine, yetişkinliğe hazırlanma yollarından biridir. Oyun ve oyuncaklar davranış modellemesine, toplumsal ve ahlaki kuralları benimseyebilmesine, aidiyet hissine, hislerini söz edebilmesine, kanılarını söz edebilmesine vb. durumlara yardımcı bir öge olarak bedellendirilmektedir. Çocukların öğrenmeye en açık oldukları periyotta oyun ve oyuncaklar ile birçok beceriyi basitçe öğrenebilmektedirler” sözlerini kullandı. 

OYUNCAK SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

‘Oyuncağın çocukta merak uyandırması, kasları çalıştırması, girişimciliği ve düş gücünü artırması onu sorun çözmeye yönlendirmesi gerekir’ diyen Psikolog Tatlıdil, “Oyuncak seçiminde öncelikle göz önüne alınan etken çocuğun yaşıdır. Çok küçük çocuklar, renkli bir çıngırak üzere tüm duyularını uyaran oyuncaklardan hoşlanırlar ve bu oyuncaklar onların tam olgunlaşmamış duyularının gelişimine değerli katkıda bulunur. Yeni yürümeye başlayan çocuklar farklı biçim ve boyutlardaki küpleri yerleştirme çıkarma oyunlarını severler.

İki yaşlarındaki çocuklar yeni kazanmakta oldukları bilek çevirme yeteneğini kullanıp, geliştirebilecekleri kolay legoları öteki oyuncaklara yeğlerler. Okul öncesi devreye ulaşan çocuklar ise yaratıcı istikametlerini destekleyen her türlü objeden ve fotoğraf yapmaktan hoşlanırlar. Boyama ve çizme yaratıcılığı özendirir. Bu açıdan bakıldığında görülür ki çocuk, içinde bulunduğu yaş devrinde edindiği marifetleri geliştirecek olan, oyuncaklara doğal olarak daha eğilimlidir. Zira aslında her yeni edindiği marifet, onun için bir oyundur” halinde konuştu.