İstanbul’da zelzele riskli konutlar ‘güçlendirme’ ile kurtarılabilir mi?

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Türkiye’nin en kalabalık kenti İstanbul’da binlerce bina mümkün bir zelzeleye karşı riskli sayılıyor. Sarsıntı Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Başkanı Sinan Türkkan’a göre tedbir almak için bunların hepsinin yıkılması koşul değil.

BBC Türkçe’ye konuşan Türkkan, İstanbul’daki 1.2 milyondan fazla binadan en az 600 bininin “yüksek riskli” olduğunu, bunların yarısının “güçlendirme çalışmaları” ile zelzeleye sağlam hale getirilebileceğini söyledi.

Aynı vakitte inşaat mühendisi olan Türkkan, güçlendirme yapılan binaların muhtemel bir büyük zelzelede “ayakta kalabileceğini ve içinde yaşayanların sağ kurtulabileceğini” ekledi.

Türkkan, bunun daha hesaplı ve etraf dostu bir usul olduğunu da vurguladı.

GÜÇLENDİRMENİN ÖNÜNDEKİ PÜRÜZLER NELER?

Türkkan, BBC Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede güçlendirme çalışmalarının İstanbul’da süratle hayata geçirilebilmesi için ruhsatlandırma ve mevzuatta değişiklikler yapılması gerektiği yorumunu yaptı.

Türkkan’a nazaran onay makamlarında güçlendirme projelerine hakim kâfi teknik eleman bulunmuyor.

Devletin sağladığı kredilerin “düşük” olması da güçlendirme çalışmalarının yaygınlaşmasını zorlaştırıyor.

Türkkan, “Kentsel dönüşüm uygulamalarında KDV yüzde 2 olduğu halde güçlendirme uygulamasında yüzde 20 olarak alınmaktadır” diyor.

Ancak birtakım uzmanlara nazaran güçlendirme alternatifi çok da kolay değil.

BBC Türkçe’ye konuşan Bilim Akademisi Üyesi Profesör Doktor Okan Tüysüz, “Güçlendirme için çok ayrıntı bir çalışma yapılması gerekiyor. Kabaca tanımlamak kolay değil. Her bina bazında inceleme yapıp bunun içerisinde güçlendirmeye uygun olanları, olmayanları ayıklamak gerekiyor” dedi.

Tüysüz “Elimizde bu datalar olmadığı için ‘şu kadarı güçlendirilir, şu kadarı güçlendirilemez’ demek son derece sıkıntı ve risklidir” yorumunu yaptı.

“ZİHİNSEL DÖNÜŞÜM GEREKİYOR”

6 Şubat 2023 sarsıntılarında 50 binden fazla kişi hayatını kaybetti.

Tüysüz, İstanbul’da riskli binaların güçlendirilmesinin yanı sıra afet eğitimi ve ekonomik dirayetin artırılması tarafında de hazırlık yapılması gerektiğini vurguladı.

“Depreme hazırlık için yalnızca bina dönüşümü değil. Zihinsel bir dönüşüme muhtaçlık var” dedi.

Deprem uzmanı, afet hazırlığı konusunda ülke genelinde bir eksik olduğuna dikkat çekerek şöyle konuştu:

“Sadece İstanbul ya da Marmara değil, Türkiye’nin hiçbir yeri sarsıntıya hazır değil. Bunu 1940’lardan bu yana bütün bilim hocalarımız, bizler söylüyoruz. En son 17 Ağustos [1999 depremi] ve 6 Şubat sonrası daima söylenen şey bunların milat olacağıydı. O milat bir türlü gelmedi.”

KAÇ HASARLI BİNA VAR?

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) haziran ayında kentte süratli tarama yoluyla 35 bin binayı incelediklerini açıklamıştı.

Belediye yetkilileri bu binaların yarısının “çok yüksek riskli” yahut “yüksek riskli” kategorisinde olduğunu söylemişti.

Taranan bina sayısı arttıkça bu sayıların da yükselmesi bekleniyordu.

İBB’nin birtakım üniversitelerle hazırladığı çalışmalara nazaran ise kentte yaklaşık 200 bin yapı 7,5 büyüklüğündeki bir zelzelede “orta ve üstü” hasar alabilir.

İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Başkanı Sinem Kolgu, haziran ayında BBC Türkçe’ye dönüşümle ilgili sıkıntıları değerlendirmişti.

Kolgu, kentteki tüm binaların durumunu gösteren, tamamlanmış bir envanter çalışması olmamasına dikkat çekmişti.