Atatürk’ün özel fotoğrafçısının mirası, 125 yıldır ayakta

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İzmir’de, Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nda Girit’ten İzmir’e mübadele sonrası göç eden İzmir’in birinci Müslüman Türk fotoğrafçılardan olan Hamza Rüstem’in torunu Mert Rüstem, ailesinin mirasını yaşatıyor. Dedesi Hamza Rüstem’in hayatının maceralarla dolu olduğunu belirten Mert Rüstem, 1890 yıllarındaki olaylar nedeniyle dedesinin Girit’ten ayrıldığını, Jön Türk olarak tutuklandığını ve tekrar kaçıp, Girit’e geri döndüğünü belirtti. Dedesine belediyede mühendislik teklif edilmesine karşın bu teklifi kabul etmediğini anlatan Rüstem, 1897 yılında fotoğrafçı Bahaeddin Beyefendi tarafından kurulan fotoğrafhanede çırak olarak çalışmaya başladığını anlattı. Ustasının İstanbul’a gitmesiyle fotoğrafhaneyi dedesinin devraldığını anlatan Mert Rüstem, 1925 yılı mübadeleye kadar Girit’in en değerli fotoğrafhanesi olarak hizmet verdiğini söyledi.

“MÜBADELE İLE AİLELER VE FOTOĞRAFHANE GİRİT’TEN İZMİR’E TAŞINIYOR”

Mübadele devrinde dedesinin araştırma yaparak İzmir’de fotoğrafçı olmadığını tespit ettikten sonra 1925 yılında İzmir’e taşındığını anlatan Mert Rüstem, fotoğrafhane çalışanları ile ailelerini ve fotoğrafhane gereçlerini de yanlarına getirdiklerini belirtip, “Büyükbabam şu anda içinde bulunduğumuz binanın çatı katında fotoğraf stüdyosu açıyor. Müşteri karşılamayı ise yer katta yapıyor. Yanında getirdiği ailelere mesleği öğreterek pek çok fotoğrafçının yetişmesini sağladı. Hamza Rüstem’in dükkanı bir okul üzere çalışıyor. İzmir’de 1950-1960 yılına kadar açılan fotoğrafçıların hepsi Giritli’dir. İzmir fotoğraf sanatı büyükbabamın İzmir’e yine yerleşmesinden sonra tekrar can bulmuştur. İzmir ve İstanbul Fotoğrafçılar Odası’nı kurmuştur. İzmir’de fotoğraf sanatının yerleşmesinin duayeni ustası Hamza Rüstem’dir” sözlerini kullandı.

“ATATÜRK’ÜN ÖZEL FOTOĞRAFÇISI”

Dedesinin Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir ziyaretlerinde özel fotoğrafçılığını yaptığını lisana getiren Mert Rüstem, İstek Şah Pehlevi, İsmet İnönü, Hasan Ali Yücel üzere devlet büyüklerini ve ünlü isimleri fotoğrafladığını aktarıp, “Büyükbabamın İzmir’e geldiği 1925 yılı fotoğrafların gazetelerde kullanılmaya başlandığı periyot ve İzmir’e gelen ünlülerin fotoğraflarını çekiyor. En başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk İzmir’e geldiğinde fotoğraflarını çeken bir kişi. Isparta, Burdur, Aydın üzere yakın seyahatlerinde ya yanındaki fotoğrafçılardan gönderiyor ya da kendi giderek Mustafa Kemal’in özel fotoğraflarını çekiyor. Onunla anıları var. Mesela, büyük babam Mustafa Kemal’in de bulunduğu bir ortamda zeybek oynarken fotoğrafını çekmeyi başarıyor. Atatürk, kendisinden müsaade alınmadan fotoğraf çekilmesine müsaade vermezmiş. Bu yüzden büyükbabamdan sinemaları alıyor. 1929 yılında Mustafa Kemal’in İzmir Ticaret Odası ziyareti sırasında hazırladığı ‘Atatürk İzmir’de albümünü şahsen ikram etmiştir. İran şahı, İzmir Valisi Kazım Dirik’in hem arkadaşı hem de fotoğrafçısı. Ayrıyeten devrin şampiyon güreşçileri Muharrem Candaş, Celal Atik, İzmir’in ünlü isimleri, İsmet İnönü, Hasan Ali Yücel üzere bakanların fotoğraflarını çekiyor” dedi.

“125 YILDIR AYAKTA”

Ailesinin Türk fotoğrafçılığının köşe taşı olduğunu belirten Rüstem, “Ancak koleksiyon ya da arşiv yapmamış. 1997 yılında müşterimizin önerisi ile bu eksikliği fark ettim. O günden beri İzmir kartpostallarını, Hamza Rüstem’e ilişkin yahut başka fotoğrafhanelere ilişkin İzmir’de çekilmiş aile fotoğrafları, görünüm fotoğrafları, Girit fotoğraflarını ve fotoğrafçılığa dair bütün nesneleri biriktiriyorum. 2011 yılında Karşıyaka’da Hamza Rüstem Fotoğraf Müzesi’yle bunu taçlandırdık. Kent hayatı, kent mimarisi konusunda en değerli kaynaklardan biriyiz. Avrupa’nın ve Türkiye’nin sayılı koleksiyonlarından birine sahibim. Tüm fotoğraf firmalarının el değiştirdiği yahut yok olduğu dünyada Hamza Rüstem Fotoğrafhanesi yaklaşık 125 yıldır hayatına İzmir’de devam ediyor. Evvelden ofis olarak kullandığım bu alan şimdilerde müzeye döndü. Karşıyaka’daki müzeden daha fazla materyal var. Yeni bir müze açmak istiyoruz. İzmir fotoğraf tarihini biriktirerek değerli bir çalışma yaptığımı düşünüyorum” diye konuştu.