1980’li yılları anımsattı: Dolar karaborsada acil tahlil gerek

Finans piyasalarında bozulan çarklar, son periyotta tıkanmaya da başladı. İktidarın faiz ısrarıyla artan dolar kurunu tutmak için bankalara getirilen döviz satım limitleri ve alınan başka makro ihtiyari önlemler dövizde paralel piyasalar yarattı.

Merkez Bankası’nın ilan ettiği dolar/TL 19.41’ken Kapalıçarşı’da vakit zaman 20.60’ı geçti. Bankadan döviz almak isteyen yurttaş 20.60 TL ödemek zorundayken dövizini bankaya satmak isteyene 19.09 TL teklif ediliyor. Meğer Kapalıçarşı’da bu sayılar 20.40-20.60’ta. Bu durum yüksek ölçüde alım satımlar için hem iş dünyasını hem yurttaşları Kapalıçarşı’ya yönlendirdi.

(Uğur Gürses)

Bu durumun bankacılık sisteminden çıkışı getireceğini belirten ekonomist Uğur Gürses şuna dikkat çekti: “Dolarda paralel piyasa oluştu. Fiyattan çok malı bulabildiğiniz yer karaborsa oldu. Özgür kambiyo rejimine geçilen 1989 sonrasında, yüzde 6’ya yakın fiyat farklı paralel piyasakaraborsaya birinci kere şahit oluyoruz. Siz parayı rahatlıkla bankalardan alamıyorsanız kapalıçarşıdan alabiliyorsanız fiyat orada oluşur. Bu durum kısa vadede bankacılık sisteminden çıkış getirir.”

(Mahfi Eğilmez)

“DÖRT FARKLI FİYAT VAR”

Dr. Mahfi Eğilmez de blog’unda paylaştığı yazıda “Piyasada arz ve talebe nazaran oluşması gereken fiyatlara müdahale edildiğinde karaborsa fiyatı denilen bir olgu ortaya çıkar. Aslında karaborsa fiyatı denilen fiyat, piyasa fiyatıdır” ifadelerine yer verdi. Eğilmez yanlış faiz siyasetine dikkat çekti.

(Evren Bolgün)

Şirketlere ve hükmî şahıslara getirilen döviz alım ölçüsü kısıtlamasını hatırlatan Doç. Dr. Evren Bolgün ise “Saat 13’ten sonra fiyat verilmiyordu bankalardan. Bunun sonucu olarak Merkez Bankası’nın açıkladığı fiyat, bankalardan verilen fiyat, taşınabilir bankacılıkta gösterilen fiyat ve Kapalıçarşı’daki fiyat olmak üzere 4 farklı döviz fiyatı oldu piyasada. Nisan ayının başından beri Türkiye’de çoklu kur sistemine geçildi” dedi. Ayrıyeten Merkez Bankası’nın ısrarıyla bankalarda makasın açılmasını pahalandıran Bolgün, bu farkın yüzde 5’i aştığını, seçim süreci olmasa bunun yüzde 10’u bulabileceğini anlattı ve şu yorumu yaptı: “Hem dövizi hem faizi hem piyasayı denetim etmeye çalışırsan patlarsın.”

(Jak Eskinazi)

Döviz kurlarında artış talebini sık sık lisana getiren ihracatçı ve endüstrici de makastan rahatsız. Ege İhracatçı Birlikleri Lideri Jak Eskinazi, “Bugünkü artış genel manada ihracatçının istediği bir kur artışı değil. Merkez Bankası’nın döviz alınmasın diye yaptığı bir makas açımı bu. Biz şu an stoktaki dövizlerimizle işlerimizi döndürüyoruz esasen yeni döviz almıyoruz” dedi. 

(Özgür Karabat)

“MALİYETLE BOĞUŞAN SANAYİCİYE DARBE”

CHP İktisat Masası Üyesi Özgür Karabat, toplumsal medyadan “AKP giderayak sanayiciyi batırmak için elinden geleni yapıyor. İhracat gelirlerinin yüzde 40’ına el konuyor. TCMB bu parayla dövizdeki yükselişi frenlemeye çalışıyor ancak beyhude… Hammadde ve orta malı ithal ederek üretime devam edecek olan ihracatçı ise 19.40’a sattığı doları 20.10 TL’ye almak zorunda kalıyor. Yüksek maliyetlerle başa çıkamayan endüstrici bir de kur ziyanı ediyor” diye konuştu.

(Alican Duran)

“BİZİM İÇİN SIKINTI OLACAK”

Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği Başkanı Alican Duran şöyle konuştu:

“Bugün bir formda döviz buluyoruz fakat bu zorlaşıyor. Bu uzarsa bizim için de güç olacak. İhracatçı kendi dövizini getiriyor lakin ihracat yapmayan firmalarımız döviz alırken büyük ziyan edecek. Kapalıçarşı’yı kullanmaya başladı iş dünyası. Karaborsaya dönüyor denilebilir. Piyasa çok sıkıştı, bir an evvel çözülmeli.”