Konut sahiplerinden akıl almaz formül: ‘Çık, konutu yıkacağım’

Türkiye tarihinin en ağır kiracı-ev sahibi bağı yaşanıyor. Mesken sahibi kiracıyı çıkarmak için türlü prosedürlere başvururken kiracı da yasal haklarını kullanmak için direniyor. Mahkemeler ise davalarla dolup taşıyor. Konut sahipleri, bilhassa İstanbul’da kiracılarını çıkarmak için bugünlerde “Çık konutu yıkacağım” tehdidiyle tahliye tekniğine başvuruyor. Çıkmak istemeyen kiracılardan ise astronomik kira artışları dayatılıyor.

Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, asıllı tadilat ve yıkımın bir tahliye nedeni olduğunu fakat bunun kiracıya bildirilmesi gerektiği üzere Yargıtay’ın da bu bahiste avan proje (ön hazırlık) ve mimari projeyi kiracıya sunulmasını mecburî kıldığını söyledi.

(Ali Güvenç Kiraz)

Bu noktada mesken sahibinin lakin kira mukavelesi bitiminde bu talepte bulunabileceğini vurgulayan Kiraz, “Örneğin 1 Ocak 2022 başlangıç tarihli bir kira kontratında mal sahibi 1 Haziran 2023’te ‘Tahliye et, meskeni yıkacağım’ diyemez. Burada tek istisna kentsel dönüşüm. O noktada ise resmi olarak karot alınıp riskli yapı ilan edilen binadan hem mal sahibi hem kiracı 60+30 günün sonunda çıkmak durumunda” dedi.

DAVA 2-3 YIL SÜRÜYOR

Kiraz ayrıyeten, hiçbir konut sahibinin tahliye talebini ilettiği kiracısından çıkmıyor diye ek yahut fahiş kira artış isteyemeyeceğini vurguladı. Kiraz şunlara dikkat çekti:

• Mal sahibi dava açarsa 2-3 yıldan evvel kira tespit yahut tahliye kararı alamayacağını biliyor, kiracı da ihtar gönderilse dava açılsa bile bu müddetin farkında.
• Son devirde taraflar bir formda mutabakata çalışıyorlar. Kiracı yahut mal sahibi tahliye için ya muhakkak mühlet bedelsiz kirada kalma ve sonra tahliye yahut bir bedel karşılığı tahliye yoluna gidiyorlar.
• Türkiye’de her yıl 1 milyon civarında yeni konuta muhtaçlık var. 2016-2019 stok krizi periyodu sonrası, konut üretimi gereksinimin yarısına fakat ulaşabildi.
• Kiralık mesken yok. Hatta dava mühletleri nedeniyle mal sahipleri artık konutlarını kiraya da vermiyor, boş tutuyor. Satmak isteyen kişi açısından kiracı artık bir dezavantaj.
• Bu noktada mal sahipleri kiracılarını çıkarmak için borçlar kanununda yer alan nedenleri kullanmak zorunda. Bunlar ise “temerrüt”, “iki haklı ihtar”, “ihtiyaç”, “satın alma ve gereksinim”, “tahliye taahhüdü”, “esaslı tadilat tamirat ve yıkım”, “10 yıllık uzama süresi” ve “sözleşmeye temelli aykırılık” nedeniyle tahliye formunda sıralanıyor.

YÜZDE 25 UZUYOR

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, konutta kira artışını yüzde 25 ile sınırlayan ve 1 Temmuz’da sona erecek düzenlemeyi uzatacaklarını, piyasa kurallarının üzerinde bir ortalama kelam mevzusuysa yurttaşları koruyacaklarını söyledi.

YÖNETİMDE CİNSİYET EŞİTLİĞİ ÇOK UZAKTA

Sabancı Üniversitesi Kurumsal İdare Forumu’nun hazırladığı “Yönetim Şurasında Bayan Türkiye Raporu, 2022”ye nazaran idare konseylerinde 2021’de yüzde 16.7 olan bayan oranı, geçen yıl yüzde 17.5’e çıktı.

Araştırmaya nazaran SPK’nın önerdiği en az bayan üye oranı olan yüzde 25’i yakalayan 137 şirket tüm şirketlerin yalnızca yüzde 28.8’ini oluşturdu. En az 3 bayan üyesi olan 60 şirket ise tüm şirketlerin yüzde 12’si. Sabancı Üniversitesi Kurumsal İdare Forumu Yöneticisi Ata Can Bertay, Borsa İstanbul’daki 415 şirketin şimdi karar düzeneklerinde aktif toplumsal cinsiyet çeşitliliğini sağlayamadığına dikkat çekti.